Des vaches dans un pré
de Hervekaas BOB

Geschiedenis van de Hervekaas BOB

Al 800 jaar oud

Dankzij verscheidene bronnen waaronder de "Roman de la Rose" van Jean Renard uit 1230 en het onderzoek van professor Remacle aan de universiteit van Luik weten we dat de traditie van Hervekaas al meer dan 8 eeuwen duurt.

XVIe eeuw

In de XVIe eeuw verbood een edict van Keizer Karel V de export van het graan dat op het plateau van Herve werd geteeld. Vele landbouwers uit de streek mochten hun graan niet meer uitvoeren en zagen zich genoodzaakt om hun akkers om te bouwen tot weilanden voor melkkoeien. De communicatiemiddelen waren toen heel beperkt waardoor de landbouwers een product moesten vinden met een lange rijpingsduur zodat ze die naar soms ver afgelegen streken zouden kunnen vervoeren.

Zo begon men "Herve" te maken. De kaas deed vanaf dat ogenblik ook dienst als wisselgeld. Er is met zekerheid vastgesteld dat er in dorpen huizen verkocht werden tegen betaling van een rente bestaande uit boterproducten en Hervekaas. In de 17de eeuw was een Hervekaas een vorstelijk geschenk dat onder andere aan officieren-bezetters werd gegeven om in een goed blaadje te komen staan. Dit getuigt van het bestaan, de kwaliteit en de handelswaarde van deze oude kazen.

XVIIIe eeuw

In deze periode overschrijdt onze ambitieuze kaas zijn grenzen. In die tijd werd de Hervekaas in de Elzas, in Lotharingen en zelfs in Bourgogne verkocht waar handelaars met hun karren vol kaas naartoe trokken en op de terugweg waren en wijn meebrachten die dan op de regionale markten werden verkocht.

Ondanks de taksen, de tolrechten en andere heffingen verkochten de handelaars steeds meer Hervekaas.

XIXe eeuw

In de 19de eeuw werd de Remoudou op basis van een romige melk gemaakt: "on n’moudève nin les vaches fou" (in het Waals): men melkte de koeien niet helemaal tijdens de eerste melkbeurt. Met deze praktijk konden de boeren de werkelijk gemolken hoeveelheid melk aan de fiscus verbergen en zo taksen ontwijken. Een eerste "mouderesse" (melkster) trok enkel de onderste melk af. Een tweede persoon kwam stiekem een tweede keer melken ("rimoude" in het Waals van Luik). Bij die tweede melkbeurt verkreeg men een rijke romige melk. Daar komt de naam "remoudou" vandaan. Op dezelfde wijze werd trouwens de Franse Reblonchon gecreëerd, op traditionele wijze gemaakt met melk van het tweede melken ("blocher" betekent melken in het dialect van de streek).

In andere streken waar ze meermaals Hervekaas probeerden te produceren, mislukte dit. Het klimaat, de bijzondere natuurlijke eigenschappen van de graaslanden, een specifieke microflora en de knowhow van de fabrikanten zijn de onvervangbare troeven van de streek. Daarbij dankt de Hervekaas zijn weergaloze smaak aan de bacterie brévibacterium linens die typisch voorkomt in het Land van Herve.

Vandaag

Deze opmerkelijke traditie gaat van generatie tot generatie door tot op vandaag. Rond de jaren 1960 waren er 500 producenten van Hervekaas. De evolutie van de landbouw, de omvang van de bedrijven, de melkprijzen, het zware dagelijkse werk voor de boerinnen die instonden voor het produceren en laten rijpen van de kazen in lage, vochtige kelders, en de opgelegde normen hebben de kaasproductie in de boerderijen de das omgedaan. Het model waarbij de kazen op de boerderijen werden gemaakt en vervolgens aan kaasrijpers toevertrouwd die ook de verdeling van de gekende kazen op zich namen, was voorbijgestreefd.

De Hervekaas kreeg in 1996 het Europese BOB-label (Beschermde Oorsprongsbenaming) toegekend.

Tegenwoordig maken de kaasmakerij Terre de fromages en slechts enkele boeren nog Hervekaas. Ze zetten dat traditionele meesterschap voort en respecteren daarbij het lastenboek van de Hervekaas BOB.